آزمایش های سه ماهه دوم بارداری
آزمایش های سه ماهه دوم بارداری
تا اینجای بارداری، دیگر با روند منظم ملاقات‌های پزشکی آشنا شده‌اید. جلسات پزشکی در این سه ماهه ی دوم قابل پیش‌بینی‌تر هستند. در این دوره با اشتیاق در انتظار لحظه‌ای به‌سر می‌برید که بتوانید صدای قلب فرزندتان را برای اولین بار بشنوید. همچنین احتمالا تا اینجا رابطه‌ای صمیمی و راحت با پزشک خود برقرار کرده‌اید. تست‌های همیشگی و مرتب سه ماهه ی قبل به همراه غربالگری نقوص و نارسایی‌های مادرزادی و تست دیابت بارداری ادامه پیدا می‌کنند.
تست‌های همیشگی و منظم
در هر جلسه ی ملاقات با پزشک، آزمایش ادرار ادامه پیدا می‌کند تا باز هم میزان پروتئین و قند خون‌تان و وجود احتمالی عفونت در خون بررسی شود. پزشک یا پرستار، وزن و فشار خون‌تان را اندازه می‌گیرد. البته اندازه‌گیری‌های دوست‌داشتنی‌تر و هیجان برانگیز مربوط به اندازه‌گیری شکم در حال رشد و شنیدن اولین صداهای قلب بچه است.
• ارتفاع رحم (Fundal height)
حدودا از هفته ی 20 بارداری، پزشک ارتفاع رحم‌تان را اندازه می‌گیرد. این کار کمک می‌کند تا سن بارداری و اینکه آیا بچه در حد انتظار رشد می‌کند یا نه، بررسی شود. اگر ارتفاع رحم با سن بارداری مورد انتظار تطابق نداشته باشد، لازم است که سونوگرافی فراصوتی دهید تا دلیل آن مشخص شود.
• صدای قلب جنین
با شروع سه ماهه دوم بارداری، پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی که در دست نگه می‌دارد، می‌تواند صدای ضربان قلب بچه را بشنود.
آزمایش های سه ماهه دوم بارداری
سونوگرافی فراصوتی
اغلب بین هفته ی 18 و هفته ی 20 بارداری یک جلسه ی سونوگرافی خواهید داشت. به احتمال زیاد در همین سونوگرافی می‌توانید صدای آن قلب کوچکی که در سینۀ فرزندتان می‌تپد را بشنوید! همچنین، اگر بخواهید، می‌توانید به دستگاه تناسلی بچه هم نظری بیاندازید تا بفهمید که دختر است یا پسر.
در این مرحله از بارداری، سونوگرافی علاوه بر تایید تعداد جنین‌های موجود در رحم، موارد زیر را نیز ارزیابی می‌کند:
• سن بارداری بچه (و تاریخ زایمان که مدام نزدیک‌تر می‌شود)
• آناتومی و نرمال بودن رشد جنین
• محل قرارگیری جفت
آزمایش قند خون
بین هفته ی 24 و هفته ی 28 بارداری، پزشک به شما آزمایش دیابت بارداری میدهد. اگر خطر احتمالی ابتلا به دیابت بارداری در شما زیاد باشد یا قند در ادرارتان مشاهده شود، پزشک این دسته از آزمایش ها را زودتر و در سه ماهه دوم بارداری‌تان تجویز می‌کند.
غربالگری اختیاری نقوص مادرزادی
طی سه ماهه ی دوم بارداری، اگر در خانواده‌تان سابقه نقص و نارسایی مادرزادی بوده باشد یا سن‌تان بالای 35 سال باشد، پزشک تست‌های غربالگری دیگری هم برای تشخیص نقوص مادرزادی برای‌تان تجویز می‌کند. پزشک با درنظرگرفتن عوامل خطرزا (فاکتور ریسک) برای شما و نتایج به‌دست آمده از آزمایشات و غربالگری‌های سه ماهه ی اول، مناسب‌ترین تستها را به شما توصیه می‌کند. همچنین باید بدانید که انجام یا عدم انجام این گونه تستها به خودتان بستگی دارد. برخی افراد مصمم هستند که نتایج تست‌های غربالگری هرچه که باشد باز هم به بارداری ادامه می‌دهند، برای همین ترجیح می‌دهند که تستها را انجام ندهند و استرس اضافی و بی‌جهت برای خودشان درست نکنند.
با این حال، لازم به ذکر است که تست‌های غربالگری چندگانۀ سلامت جنین، از آن دسته تست‌هایی هستند که برای تمامی زنان باردار، صرف‌نظر از سن و خطرات احتمالی‌اش، تجویز می‌شوند.
تست‌های غربالگری چندگانه سلامت جنین
همان‌طور که در بالا اشاره شد، از تمام زنان باردار خواسته می‌شود تا صرف نظر از خطرات احتمالی، این تست را انجام دهند. برای انجام این تست، بین هفته ی 15 تا هفته ی 20 بارداری، پزشک یک نمونه خون از شما می‌گیرد. باید بدانید که از تست‌های غربالگری چندگانه سلامت جنین به عنوان تست‌های غربالگری سه گانه سلامت جنین، تست‌های غربالگری چهارگانۀ سلامت جنین یا تست آلفا فیتوپروتئین (AFP) نیز نام برده می‌شود.
تست‌های غربالگری غیرتهاجمی پیش از تولد (NIPT)
این تستها را عموما به بیمارانی توصیه می‌کنند که میزان خطر در آنها بالا است. برای انجام این تستها یک آزمایش خون از مادر گرفته می‌شود و سلول‌های جنین که از او جدا شده و در خون مادر جریان دارند را برای غربالگری سندروم داون (Down’s Syndrome)، تریزومی 18، تریزومی 13و ناهنجاری‌های کروموزومی دیگری مرتبط با جنسیت بچه، مورد بررسی قرار می‌دهند.
تست آمنیوسنتز (Amniocentesis)
اگر در معرض خطر قرار داشته باشید یا نتایج تست‌های غربالگری چندگانۀ سلامت جنین یا دیگر عوامل حاکی از آن باشند که فرزندتان در معرض خطر احتمالی نقص و نارسایی مادرزادی قرار دارد، چه باید کرد؟ در چنین وضعیتی، می‌توانید تست آمنیوسنتز بدهید. این تست می‌تواند ناهنجاری‌های کروموزومی یا برخی دیگر از نارسایی‌های مادرزادی را در جنین شناسایی کند. طی انجام آمنیوسنتز، پزشک سوزن ظریفی را وارد رحم می‌سازد تا از مایع آمنیوتیک نمونه‌برداری کند.
در نهایت چه می‌شود؟
اگر نتایج تستها نشانگر نارسایی مادرزادی در جنین باشد، ممکن است بهتر باشد که با یک متخصص ژنتیک مشورت کنید. متخصص ژنتیک می تواند طی مشاوراتی که ارائه میدهد به شما کمک کند تا نتایج تستها و خطارت احتمالی که تهدیدتان می‌کند را بهتر درک کنید و راه حل‌هایی که پیش رو دارید را بهتر بشناسید.
مترجم: ملوک دانشمند