دفع پروتئین در دوران بارداری
در هر زمان که ادرار آزمایش شود، مقداری پروتئین در آن وجود دارد، این مسئله کاملا طبیعی است. در دوران بارداری میزان پروتئین موجود در ادرار به طور طبیعی افزایش می یابد و در برخی موارد دفع پروتئین به حدی افزایش می یابد که در این دوران حساس نیاز به ارزیابی دارد.
از طریق آزمایش ادرار می توان سطح پروتئین موجود در ادرار را اندازه گیری کرد، همچنین احتمال سایر بیماری های مرتبط با دفع پروتئین را رد کرد، این شرایط می تواند استرس زا و نگران کننده باشد.
در این مطلب به توضیح دفع پروتئین، اثرات و روش های درمان آن در بارداری پرداخته شده است.
دفع پروتئین در ادرار نشانه چیست؟
در افراد غیر باردار وجود حدود 150 میلی گرم پروتئین در ادرار طبیعی است. زنان در دوران بارداری تغییرات مختلفی را پشت سر می گذارند. یکی از تغییرات طبیعی مورد انتظار در این دوران افزایش سطح پروتئین در ادرار است.
توجه پزشک به وجود پروتئین در ادرار در دوران بارداری، به سطح پروتئین دفع شده بستگی دارد.
اگر سطح پروتئین در ادرار بیش از 300 میلی گرم در روز باشد، نیاز به ارزیابی بیشتر دارد. سطح کمتر از 300 میلی گرم در روز طبیعی است.
دفع پروتئین همچنین بسته به سن بارداری متفاوت است. در اوایل بارداری میزان افزایش پروتئین در ادرار ممکن است به اندازه سطح بالای آن در اواخر بارداری نگران کننده نباشد.
در بیشتر موارد، دفع مقدار کمی پروتئین در اوایل بارداری (قبل از هفته 20) یا طبیعی تلقی می شود یا ممکن است نشانه عفونت جزئی در ادرار باشد.
از طرف دیگر، وجود پروتئین در ادرار پس از هفته 20 بارداری، معمولا نشانه مشکل جدی و نگران کننده پره اکلامپسی است. در این وضعیت برای ارزیابی پلاکت ها، عملکرد کلیه و کبد به آزمایش خون نیاز است. برای اندازه گیری سطح پروتئین دفع شده نمونه ادرار باید طی 24 ساعت جمع آوری شود.
علل دفع پروتئین در دوران بارداری
دفع پروتئین در بارداری بسته به سن بارداری، دلایل مختلفی دارد.
اوایل بارداری
یکی از دلایل احتمالی بالا بودن سطح پروتئین در ادرار در 20 هفته اول بارداری، بیماری کلیه است. اگر کلیه ها درست کار نکنند، سطح پروتئین در ادرار افزایش می یابد، بنابراین دفع پروتئین در ادرار (یا پروتئینوری) در دوران بارداری می تواند نشانگر بیماری کلیوی باشد.
بیماری های خاص باعث آسیب کلیه ها می شوند. گاهی یک بیماری زمینه ای ناشناخته مانند فشار خون بالا، دیابت، لوپوس، و بیماری کلیوی می تواند منجر به دفع مقدار قابل توجهی پروتئین در ادرار شود.
دفع بالای پروتئین در اوایل بارداری خیلی نگران کننده نیست، زیرا یک عفونت خفیف مجاری ادراری یا کم آبی می تواند باعث افزایش پروتئین در ادرار شود.
دفع پروتئین در بارداری
پس از 20 هفته باردای
پس از اواسط بارداری، نگرانی اصلی دفع بالای پروتئین در ادرار مربوط به پره اکلامپسی است. این عارضه یک وضعیت جدی در بارداری است که می تواند موجب تنگ شدن رگ های خونی شود و سلامت مادر و جنین را در معرض خطر عوارض قرار دهد.
پس از هفته 20 بارداری، پروتئین موجود در ادرار باید به منظور احتمال پره اکلامپسی ارزیابی شود، زیرا این عارضه می تواند عواقب بسیار جدی برای مادر و جنین ایجاد کند.
درک این نکته مهم است که دفع بالای پروتئین پس از هفته 20 بارداری به تنهایی دلیل بر پره اکلامپسی نیست. به گفته کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG)، بالا رفتن فشار خون در بارداری به میزان 90/140 میلی متر جیوه در طی 2 اندازه گیری نشانه ابتلا به پره اکلامپسی است.
تشخیص پره اکلامپسی بر فشار خون بالا و افزایش سطح پروتئین در ادرار پس از هفته 20 بارداری است.
خطرات دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری
خطرات دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری به بیشترین سطح پروتئین دفع شده بستگی دارد. برخی از دلایل این عارضه جدی تر است و برخی دیگر درمان راحت تری دارند.
در بیشتر موارد دفع پروتئین در اوایل بارداری خطر جدی ندارد. وجود پروتئین در ادرار پیش از هفته 20 بارداری خیلی نگران کننده نیست، با این حال ارزیابی لازم است.
افزایش پروتئین در ادرار پس از هفته 20 بارداری می تواند خطرات جدی برای مادر یا جنین ایجاد کند، به ویژه اگر همراه با فشار خون بالا و علائمی مانند تاری دید، تورم و تنگی نفس باشد. در این وضعیت تشخیص پره اکلامپسی است و بیمار باید تحت نظارت و درمان قرار بگیرد.
پره اکلامپسی یک بیماری پیشرونده است که می تواند بسیاری از سیستم های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه ناشی از اختلال عروق خونی تغذیه کننده جفت است که در بیشتر موارد پس از زایمان به سرعت برطرف می شود. پزشک بیمار را معاینه می کند و حتی ممکن است بسته به شدت وضعیت، توصیه به القاء زایمان کند.
علائم دفع پروتئین در دوران بارداری
بیشتر اوقات دفع پروتئین در دوران بارداری علائم بارز زیادی ندارد، مگر در موارد عفونت ادراری. با این حال، در صورتی که علت پره اکلامپسی باشد، ممکن است علائم قابل توجهی بروز کند و مقدار زیادی پروتئین در ادرار دفع شود.
علائم اولیه پره اکلامپسی می تواند شامل احتباس بیش از حد معمول آب، بالا رفتن فشار خون، به همراه دفع پروتئین در ادرار باشد، در این وضعیت بیمار ممکن است دچار افزایش سریع وزن و تورم شود. علائم دیگر پره اکلامپسی شامل سردرد، تاری دید (تغییرات بینایی از جمله دوبینی، دیدن نقاط شناور، حساسیت به نور)، درد در قسمت راست بالای شکم و تنگی نفس است.
چگونه پروتئین در ادرار تشخیص داده می شود
معمولا در اولین ویزیت دوران بارداری یک آزمایش ادرار تجویز می شود. اگر پزشک نگران سطح پروتئین بیمار شود یا به پره اکلامپسی مشکوک باشد، آزمایش ادرار کامل تری نیاز است.
اگر فشار خون بیمار شروع به افزایش کند یا علائم نگران کننده (درد ربع فوقانی راست شکم، سردردهای شدید که با دارو از بین نمی رود یا تغییر در بینایی) در اواخر بارداری بروز کند، پزشک برای اندازه گیری سطح پروتئین توصیه به آزمایش ادرار می کند.
روش استاندارد برای آزمایش ادرار در بارداری “نسبت پروتئین به کراتینین” است. این امر به یک نمونه ادرار نیاز دارد که به آزمایشگاه ارسال می شود. سایر آزمایشات شامل “نسبت آلبومین به کراتینین” و تست “ادرار 24 ساعته” است.
درمان پروتئین در ادرار هنگام بارداری
درمان دفع پروتئین در ادرار در بارداری به تشخیص علت و سن بارداری بستگی دارد. در اوایل بارداری، پروتئین موجود در ادرار اغلب نشانه عفونت ادراری (UTI) یا بیماری کلیه است. معمولا این مشکلات به سادگی قابل درمان هستند.
اگر فرد مقدار کمی پروتئین در ادرار خود داشته باشد، آن بیمار سالم و بدون مشکل پزشکی مزمن است. در صورت وجود نشانه های کم آبی، توصیه به نوشیدن مقدار زیادی آب می شود و برای ارزیابی بیشتر آزمایش کشت ادرار انجام می شود.
اگر دفع پروتئین ناشی از مشکلاتی مانند فشار خون بالا، دیابت یا بیماری کلیوی باشد، باید سابقه پزشکی بیمار بررسی شود و معاینه فیزیکی انجام شود. ارزیابی وزن بیمار و همچنین فشار خون بسیار مهم است.
در صورتی که پره اکلامپسی در اواخر بارداری تشخیص داده شود، بیمار باید سریع تحت درمان قرار بگیرد تا از سلامت مادر و جنین محافظت شود.
در صورت ابتلا به پره اکلامپسی پس از هفته 37 بارداری، احتمالا توصیه به القاء زایمان می شود. پیش از هفته 37، استراحت مطلق لازم است و ممکن است برای جلوگیری از تشنج احتمالی، داروهایی مانند سولفات منیزیم تجویز شود. مادر باید تا زمان زایمان تحت نظر قرار بگیرد.
جلوگیری از دفع پروتئین در دوران بارداری
در بیشتر موارد دفع پروتئین در دوران بارداری قابل جلوگیری نیست. شرایطی مانند پره اکلامپسی اغلب اختلال ارثی است. بیماری های زمینه ای که می توانند باعث افزایش سطح پروتئین در ادرار شوند، مانند دیابت، لوپوس و فشار خون بالا نیز ممکن است ژنتیکی باشند یا دلایل پزشکی و خود ایمنی پیچیده داشته باشند.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد با کنترل قند خون و فشار خون، ورزش به طور منظم، کاهش مصرف نمک و کافئین و خواب کافی می توان خطر ابتلا به پره اکلامپسی را کاهش داد.
بر اساس برخی پژوهش ها مصرف روزانه آسپیرین بچه می تواند خطر ابتلا به پره اکلامپسی را 15 درصد کاهش دهد. حتما قبل از مصرف آسپیرین با پزشک مشورت کنید.
زمان تماس با پزشک
اگر احساس خوبی ندارید، مهم است که هرچه زودتر با پزشک خود صحبت کنید. علائم و نشانه های زیادی در دوران بارداری وجود دارد که می تواند نشانه وجود پروتئین در ادرار باشد. بیشتر این علائم و نشانه ها به پره اکلامپسی مربوط می شود، زیرا پیشرفت این وضعیت نگران کننده است.
علائم پره اکلامپسی که باید مراقب بود، شامل بالا رفتن فشار خون، افزایش وزن ناگهانی، ورم اندام ها یا صورت، حالت تهوع یا استفراغ، تغییرات بینایی، درد در قسمت راست بالای شکم و سردردهای شدید است.
در بسیاری از موارد بیماران بدون داشتن علائم خاص احساس خوبی ندارند، در این صورت باید به بدن خود گوش دهید و با پزشک تماس بگیرید.
خلاصه مطلب
بالا بودن سطح پروتئین در نتیجه آزمایش ادرار کمی نگران کننده است. در درجه اول، به یاد داشته باشید که افراد باردار اغلب دفع بالای پروتئین دارند و معمولا تنها سطح پروتئین بیش از 300 میلی گرم در روز باعث نگرانی می شود.
اگر سطح پروتئین در ادرار پس از هفته 20 بارداری افزایش یابد، بیشترین نگرانی مربوط به پره اکلامپسی است، البته افزایش سطح پروتئین به تنهایی دلیل بر این وضعیت جدی نمی شود. مهم است که با پزشک خود در تماس باشید، زیرا برای ارزیابی دقیق آزمایش های تشخیصی لازم است.
به یاد داشته باشید که حتی در صورت ابتلا به پره اکلامپسی، تیم پزشکی نهایت سعی خود را می کنند تا بهترین نتیجه را برای شما و فرزندتان رقم بزنند.