کوچک بودن جنین در بارداری
فرزندم در این مرحله از بارداری از حد طبیعی کوچک‌تر است. آیا مشکلی وجود دارد؟
اگر بچه در هر یک از مراحل بارداری کوچک‌تر از حد معمول باشد، لزوما مشکل خاصی وجود ندارد اما با این حال اگر پزشک متخصص یا ماما تشخیص بدهد که جنین کوچک‌تر از حد انتظار است، ممکن است از شما بخواهد تا سونوگرافی رشد انجام دهید. پزشک یا ماما تنها جهت احتیاط چنین آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد تا از سلامتی جنین مطمئن شود.
در جلسات معاینه پیش از تولد بچه ، پزشک یا ماما می‌تواند با وارد آوردن فشاری کوچک و آرام روی شکم‌تان، اندازۀ بچه را تخمین بزند. به این عمل، معاینۀ دستی می‌گویند. این نوع معاینه آسیبی به بچه وارد نمی‌کند زیرا جنین در رحم توسط مایع آمنیوتیک احاطه شده است.
پزشک یا ماما اندازه رحم در حال رشدتان را با اندازه‌گیری برآمدگی شکم‌تان به‌دست می‌آورد. برای این‌کار با متر از استخوان شرمگاهی (pubic bone) تا بالای رحم را اندازه می‌گیرد. قسمت فوقانی رحم، فوندوس (fundus) نام دارد و به همین دلیل این نوع معاینه را اندازه گیری ارتفاع رحم (fundal height) می‌نامند.
اگر اولین بارداری‌تان باشد، ماما یا پزشک باید برآمدگی شکم‌تان را از هفته 24 بارداری به بعد و اگر دومین بارداری یا همان حاملگی متوالی باشد، از هفته 28 بارداری به بعد اندازه بگیرد.
اندازه ارتفاع رحم به سانتی‌متر معمولا با شمار هفته‌های بارداری برابر است و گاهی دو سانتی‌متر (0.78 اینچ) کمتر یا بیشتر خواهد بود.
بنابراین وقتی در هفته 32 بارداری‌تان به‌سر می‌برید، اندازه ارتفاع رحم‌تان باید چیزی بین 30 سانتی‌متر تا 34 سانتی‌متر (12تا 13 اینچ) باشد.
همچنین ماما یا پزشک ممکن است که از یک نمودار رشد که مخصوص خودتان طراحی شده است، استفاده کند. این نمودار برای بررسی میزان رشد جنین، قد، وزن، اصلیت و تعداد بچه‌هایی که دارید را مد نظر قرار می‌دهد. در صورتی‌که پزشک از چنین نموداری استفاده می‌کند دیگر در خصوص ارتفاع رحم‌تان نگران نباشید. آنچه اهمیت دارد این است که بچه با توجه به شرایط خودتان، اندازه‌ای نرمال داشته باشد.
اگر در هفته 32 بارداری، اندازۀ ارتفاع رحم‌تان 30 سانتی‌متر (12اینچ) یا کمتر از آن باشد یا اینکه نتایج ثبت شده در نمودار فردی‌تان کمتر از بازۀ نرمال خودتان باشد، پزشک یا ماما برای نگه داشتن جانب احتیاط شما را برای انجام سونوگرافی فراصوتی می‌فرستد. این نوع از سونوگرافی را سونوگرافی رشد می‌نامند. سونوگرافی رشد نسبت به اندازه‌گیری برآمدگی شکم با متر بسیار دقیق‌تر است. این سونوگرافی بخش‌های مختلف بدن جنین را اندازه‌گیری می‌کند. احتمالا در فاصلۀ دو تا سه هفتۀ بعد از این سونوگرافی، یک سونوگرافی دیگر خواهید داشت تا پزشک بتواند رشد بچه را در این فاصلۀ زمانی مورد بررسی قرار دهد.
اگر لازم شد تا باز هم برای سونوگرافی‌های بعدی مراجعه کنید، سعی کنید که زیاد خودتان را نگران نکنید. هر بار که سونوگرافی انجام می‌گیرد، مسئول سونوگرافی اندازه‌گیری‌های دقیق و مفصلی از جنین به‌دست می‌آورد که به شما در درک روند دقیق رشد فرزندتان کمک می‌کند.
برای اینکه بچه‌ای سالم گاهی کوچک‌تر و ریزجثه‌تر از حد انتظار باشد دلایل فراوانی وجود دارد. یکی از دلایل می‌تواند این باشد که مایع آمنیوتیک کافی در اطراف جنین وجود ندارد. این مسئله باعث می‌شود تا برآمدگی شکم‌تان کوچک‌تر از حد معمول نشان دهد، حتی اگر جثه جنین اندازه‌ای مناسب داشته باشد. وضعیت قرارگیری جنین در رحم، قد خودتان، حالت شکم و ماهیچه‌‌‌های شکم‌تان همگی از مواردی هستند که می‌توانند به نوبۀ خود بر اندازه گیری‌ها تاثیرگذار باشند.
همچنین باید به این نکته توجه کرد که بچه‌ها با روند و سرعت نسبتا متفاوتی رشد می‌کنند. ممکن است که فرزندتان در یک بازۀ زمانی کوچک باشد و بعد رشدی ناگهانی داشته باشد.
بعضی از بچه‌ها از حد متوسط کوچک‌تر هستند، به این دلیل که افراد خانواده‌شان همگی کوچک جثه و ریز هستند. برخی دیگر به دلیل سابقۀ نژادی و اصلیت‌شان ریز و کوچک‌جثه هستند.
در کل، باید گفت که اگر فرزندتان فعال است و تحرک دارد، به احتمال زیاد حالش خوب است و مشکلی ندارد. چناچه تغییری در حرکت‌های فرزندتان احساس کردید، سریعا پزشک یا مامای خود را در جریان قرار دهید.
با این حال گاها اتفاق می‌افتد که جنین روند رشدی مناسب و سالمی ندارد. این امر ممکن است به دلیل مشکلات جفت باشد که در اثر بیماری پره اکلامپسی (pre-eclampsia)، یا اختلالات فشار خون بالا در بارداری، بروز می‌کند. اگر روند رشد جنین مطابق حد انتظار نباشد، پزشک به شما می‌گوید که فرزندتان تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) دارد.
در چنین حالتی، شما و فرزندتان تحت نظارت و مراقبت ویژۀ پزشک قرار می‌گیرید تا اطمینان حاصل شود که جنین اکسیژن و مواد مغذی لازم را از جفت دریافت می‌کند. همچنین ممکن است که پزشک برای‌تان سونوگرافی تخصصی داپلر (Doppler) را تجویز کند تا مطمئن شود که جفت به‌درستی و به شکل نرمال فعالیت می‌کند. عدم فعالیت نرمال جفت را نارسایی جفتی (placental insufficiency) می‌نامند. در ضمن مراقبت‌های پزشکی، پزشک ممکن است بخواهد با استفاده از کاردیوتوکوگراف (CTG) ضربان قلب جنین را ثبت و ضبط کند.
برخی از بیمارستان‌ها واحدهای روزانۀ خدمات مامایی (DAU) دارند که هفت روز هفته، از صبح تا بعدازظهر بدون نیاز به حضور پزشک متخصص، این تست‌ها را انجام می‌دهند. می‌توانید به این مراکز مراجعه کنید تا سرپایی کارتان انجام شود و دیگر لازم نباشد که برای این مسائل جزئی در بیمارستان بستری شوید. ولی در خاطر داشته باشید که اگر روند رشد بچه به‌طور ناگهانی به میزان زیاد کاهش پیدا کند باید به بیمارستان مراجعه کنید و بستری شوید. اگر پزشک در خصوص سلامت جنین نگران باشد، ممکن است توصیه کند که بچه را زودتر از تاریخ موعود به دنیا بیاورید. در چنین شرایطی لازم است که تحت نظر یک تیم پزشکی متخصص و مجرب باشید تا سلامتی شما و رسیدگی به فرزندتان برای‌شان در اولویت باشد.
مترجم: ملوک دانشمند