چرا شکم در بارداری سفت و سنگین می شود؟
سفت شدن شکم در بارداری یکی از اتفاقاتی است که تقریبا همه خانم های باردار آن را تجربه می کنند، زیرا در این دوران رحم در حال بزرگ شدن است تا بتواند جنین در حال رشد را در خود جای دهد. همان طور که رحم بزرگ می شود، در نهایت به دیواره شکم فشار وارد می کند و باعث احساس ناراحتی می شود و آن را مانند یک طبل سفت می کند. در اواخر بارداری انقباضات براکستون هیکس می تواند باعث احساس سفت شدن مکرر شود. این انقباضات طبیعی هستند، زیرا بدن را برای زایمان آماده می کند، اما در صورتی که همراه با درد شدید یا خونریزی ادامه دار (پس از 30 تا 60 دقیقه) باشد باید با پزشک یا ماما تماس گرفت.
شکم زنان باردار بسته به سن بارداری، فرم بدن و حتی زمان روز، گاهی نرم و گاهی سفت می شود.
در حقیقت مقایسه کردن در بارداری کار درستی نیست. شکل، اندازه و سفتی شکم مادران باردار با یکدیگر متفاوت است. شکم برخی از زنان بزرگ تر به نظر می رسد یا زودتر ظاهر می شود. برخی دیگر شکم کوچکی دارند یا هرگز بارداری شان مشخص نمی شود. حالت و احساس شکم می تواند بر اساس عواملی مانند هورمون ها، وزن قبل از بارداری، قد، فرم بدن، توازن ماهیچه ای و تعداد دفعات بارداری متفاوت باشد.
در اواخر بارداری طبیعی است که شکم سفت و سنگین شود. در این دوران شما ممکن است در طول انقباضات براکستون هیکس و زمانی که بدن در حال تمرین برای زایمان است، در شکم خود احساس ناراحتی داشته باشید. احساس کوتاه فشار یا گرفتگی جای نگرانی ندارد ولی اگر این احساس برای مدت طولانی و مکرر ادامه یابد باید با پزشک یا ماما مشورت کنید.
فرم و تغییر شکل شکم در اوایل بارداری چگونه است؟
در بیشتر زمان سه ماهه اول بارداری ممکن است تفاوت زیادی در شکم خود احساس نکنید. شکم در این مدت احتمالا نرم خواهد بود و کمی بزرگ تر به نظر می رسد، مانند زمانی که در طول قاعدگی یا بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین نفخ می کنید.
در این مرحله جنین هنوز کوچک است. در پایان سه ماهه اول وزن جنین تنها 14.1 گرم و قد آن حدود 5 ساتی متر است. رحم هنوز در لگن قرار دارد و به خوبی توسط استخوان های محکم آن محافظت می شود.
در اوایل بارداری، بزرگ شدن شکم یا احساس سفتی احتمالا به دلیل تغییرات گوارشی است. همان طور که رحم فضای بیشتری را در لگن اشغال می کند، روده ها را به سمت بالا هل می دهد. افزون بر این، تغییرات هورمونی روند هضم را کند می کند و منجر به افزایش نفخ و یبوست می شود.
با گذشت چند هفته در پایان ماه سوم شکم کم کم ظاهر می شود.
سفت شدن شکم در بارداری
چه زمانی شکم در دوران بارداری سفت می شود؟
این مسئله متغیر است، اما معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری رخ می دهد. همان طور که رحم بزرگ می شود، در نهایت به دیواره شکم فشار می آورد و باعث سفتی آن می شود. ماهیچه ها و رباط های اطراف رحم نیز کشیده می شوند که می تواند باعث گرفتگی خفیف شود.
در حدود هفته بیستم بارداری، رحم روی ناف قرار دارد. (پزشک یا ماما رشد رحم را اندازه گیری کرده و جنین و بدن مادر را در هر ویزیت قبل از زایمان ارزیابی می کند)
برخی از زنان باردار هرگز شکم سفت و مشخصی را تجربه نمی کنند و این مسئله طبیعی است. همان طور که قبل از بارداری فرم بدن در افراد یکسان نیست، در دوران بارداری نیز این گونه است. زنان قد بلند فضای عمودی بیشتری برای رحم در حال رشد خود دارند، بنابراین شکم آن ها دیرتر مشخص می شود. ولی زنانی که ساختار استخوانی کوتاه تری دارند شکم برجسته تری دارند، زیرا رحم برای بزرگ شدن فضای زیادی ندارد.
سفتی شکم همچنین می تواند ناشی از نفخ باشد که یک عارضه جانبی شایع در بارداری است. در این دوران شما به دلیل تغییرات هورمونی که سرعت عبور غذا از دستگاه گوارش را کاهش می دهد دچار نفخ می شوید. با سرعت هضم کندتر، غذا زمان بیشتری در روده می ماند و به باکتری هایی که در آن جا زندگی می کنند فرصت بیشتری برای تولید گاز می دهد.
علت سفت شدن شکم در بارداری
درد شکمی در دوران بارداری به ویژه در اواخر بارداری طبیعی است. در اواخر سه ماهه سوم شکم مانند یک هندوانه سفت و سنگین می شود.
همان طور که شکم بزرگ می شود، پوست آن شروع به کشیدگی می کند و ممکن است علائم کششی جدیدی روی شکم (و همچنین سایر نقاط بدن مانند سینه ها و باسن) ایجاد شود. رشد سریع و کشش پوست می تواند باعث بروز خارش شود، در این شرایط بهتر است از کرم مرطوب کننده یا لوسیون استفاده کرد.
سنگینی و سفت شدن شکم احتمالا فقط نشانه رشد جنین و اشغال فضای بیشتری در بدن است. در پایان بارداری، اندازه شکم از استخوان شرمگاهی تا بالای رحم حدود 38.1 ساتی متر می شود. همان طور که رحم بزرگ می شود، فضای اندام های داخلی را پر می کند. فشار رحم بر دیافراگم و ریه‌ها می‌تواند نفس کشیدن را دشوار کند و فشار بر مثانه می تواند باعث تکرر ادرار شود.
اگر احساس ناراحتی شکم زیاد ادامه دار نباشد می تواند از نوع انقباضات براکستون هیکس باشد. این انقباضات تمرینی بسیار طبیعی هستند و بدن را برای زایمان آماده می کنند. تشخیص انقباضات براکستون هیکس (انقباضات کاذب) از انقباضات واقعی دشوار است.
گرفتگی یا دردهای کوتاه در یک یا هر دو طرف شکم نیز ممکن است درد رباط گرد باشد و زمانی اتفاق می‌افتد که رباط هایی که رحم را به دیواره‌های لگن متصل می‌کنند، با رشد جنین کشیده شوند.
اگرچه انقباضات براکستون هیکس و درد رباط گرد در دوران بارداری شایع است و جای نگرانی ندارد، اما گرفتگی یا درد شکم گاهی می تواند نشانه مشکلی مانند زایمان زودرس، پره اکلامپسی شدید یا جداشدن جفت (دکولمان) باشد.
سفت شدن شکم در بارداری
اگر بیش از هفته 37 بارداری هستید، ممکن است با نزدیک شدن به موعد زایمان خود احساس سفتی شکم و ناراحتی بیشتری داشته باشید. در صورت تجربه موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
– انقباضات دردناک هر 5 دقیقه یک بار برای مدت یک ساعت
– خونریزی واژینال مانند قاعدگی
– احساس پاره شدن کیسه آب
– کمتر شدن حرکت جنین
در صورتی که کمتر از هفته 37 بارداری هستید، با تجربه علائم زیر یا احساس گرفتگی با پزشک خود تماس بگیرید:
– خونریزی یا لکه بینی
– سفت شدن شکم در فواصل منظم و بیش از 4 تا 6 انقباض در هر ساعت به مدت دو ساعت
– ترشحات واژینال که جدید یا غیرعادی باشد یا احساس پاره شدن کیسه آب
– درد شدید یا درد ممتد حتی پس از استراحت و نوشیدن آب
– کم شدن حرکت جنین