سرخجه و بارداری

سرخجه چیست؟

سرخجه که با نام روبلا هم شناخته می شود، یک بیماری مسری است که توسط ویروس روبلا ایجاد می شود. اگرچه گاهی این بیماری را سرخک سه روزه هم می نامند؛ اما باید بدانید که سرخجه همان سرخک نیست. همه افرادی که واکسن سرخجه را دریافت نکرده اند، در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. فرد مبتلا به سرخجه می تواند با سرفه یا عطسه، این ویروس را در هوا پخش کند. بیماری سرخجه به طور معمول باعث به وجود آمدن بثورات پوستی و تورم غدد شده و در بیشتر موارد سبب ایجاد تب می شود.

اگرچه سرخجه در بیشتر مردم به صورت خفیفی ظاهر می شود؛ اما این بیماری در زنان باردار بسیار خطرناک است و می تواند باعث سقط جنین، مرده زایی یا نقایص جدی مادرزادی شود. ابتلا به این بیماری در اوایل بارداری و به خصوص در 12 هفته اول بارداری (سه ماهه اول) بیشترین آسیب را ایجاد خواهد کرد.

در موارد نادر، سرخجه می تواند باعث آرتریت، شکل های دیگری از درد مفاصل یا سایر عوارض نادر شود.

سرخجه چه علایمی دارد؟

شناخته شده ترین علامت ابتلا به سرخجه، ایجاد بثورات صورتی یا قرمز است. به طور معمول بزرگسالان قبل از ظاهر شدن این بثورات، علایم زیر را تجربه می کنند:

• تب

• گلودرد

• آبریزش بینی

• احساسی ناخوشی کلی

علایم سرخجه 14 تا 21 روز پس از عفونت ظاهر می شود. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به سرخجه هیچ کدام از این علایم را ندارند.

در صورت ابتلا به سرخجه، به احتمال زیاد غدد متورمی در پشت گردن و پشت گوش به وجود می آیند. بثورات پوستی ممکن است به صورت نقاط کوچکی ظاهر شوند که در کنار هم یک ناحیه بزرگتر و قرمز را تشکیل می دهند. به طور معمول، بثورات ابتدا روی صورت ظاهر شده و سپس به ناحیه گردن، قسمت بالایی بدن، بازوها و پاها گسترش می یابند. این بثورات که گاهی همراه با خارش هم هستند، ممکن است تا 5 روز روی پوست باقی بمانند. با محو شدن این دانه ها، محل آن ها شروع به پوسته پوسته شدن می کند.

عفونت سرخجه قبل از بارداری

در بیشتر موارد، ابتلای قبلی یا واکسیناسیون، شما را در برابر سرخجه مصون می سازد. با این حال، در صورتی که قصد بارداری داشته باشید بهتر است از پزشک خود بخواهید تا یک آزمایش خون ساده به نام آزمایش آنتی بادی سرخجه را برای شما بنویسد.

آنتی بادی های سرخجه نوعی پروتئین در بدن شما هستند که چگونگی مبارزه با بیماری سرخجه را در صورت ورود مجدد این بیماری به جریان خون، یاد می گیرند. این آزمایش وجود آنتی بادی های سرخجه را در بدن شما تشخیص می دهد و در صورتی که این آنتی بادی ها را نداشته باشید، ممکن است پزشک دریافت واکسن را برای شما توصیه کند.

سرخجه در بارداری

در صورت ابتلا به سرخجه در دوران بارداری، چه اتفاقی ممکن است بیافتد؟

مادر مبتلا به سرخجه می تواند ویروس را از طریق جریان خون به جنین منتقل کند. نوزادی که با ابتلا به سرخجه متولد می شود، دچار سندرم سرخجه مادرزادی خواهد بود.

در صورت ابتلا به سرخجه در طول 11 هفته نخست بارداری، احتمال تولد نوزاد مبتلا به این سندرم بسیار زیاد است. این در حالی است که از هر 3 نوزادی که مادر آن ها در هفته های 13 تا 16 بارداری با سرخجه مبتلا شده است، 1 نوزاد به سندرم سرخجه مادرزادی مبتلا خواهد بود. اگر مادر باردار بعد از هفته شانزدهم به بیماری سرخجه مبتلا شود، احتمال ابتلای نوزاد او به این سندرم بسیار کم خواهد بود.

در صورتی که باردار هستید و فکر می کنید که با ویروس سرخجه در تماس بوده اید، بهتر است هر چه زودتر در مورد انجام آزمایش خون با پزشک خود صحبت کنید.

سندرم سرخجه مادرزادی (CRS)

سندرم سرخجه مادرزادی در جنینی که مادرش به ویروس سرخجه مبتلا است، به وجود می آید. زنان بارداري که به سرخجه مبتلا مي شوند، در معرض خطر سقط جنين يا مرده زايی قرار دارند و نوزادان آن ها ممکن است دچار نقايص شديد مادرزادی شده و تا آخر عمر با عواقب آن درگير باشند. سندرم سرخجه مادرزادی می تواند همه چيز را در بدن نوزاد در حال رشد، تحت تأثير قرار دهد.

شايع ترين نقايص ناشی از ابتلا به سندرم سرخجه مادرزادی عبارتند از:

• ناشنوايی

• آب مرواريد

• نقايص قلبی

• ناتوانی های ذهنی

• آسيب کبد و طحال

• وزن کم در هنگام تولد

• بثورات پوستی در بدو تولد

سندرم سرخجه مادرزادی ممکن است عوارض زير را هم ايجاد کند که اين عوارض کمتر شايع هستند:

• گلوکوم

• آسیب مغزی

• تیروئید و سایر مشکلات هورمونی

• التهاب ریه ها

با وجود اینکه برخی از این علایم را می توان درمان کرد؛ اما هیچ درمانی برای سندرم سرخجه مادرزادی وجود ندارد. از همین رو، واکسینه شدن زنانی که قصد بارداری دارند از اهمیت بالایی برخوردار است.

آیا در طول دوران بارداری می توان سرخجه را درمان کرد؟

متاسفانه در صورت ابتلای مادر باردار، هیچ درمانی برای جلوگیری از ابتلای نوزاد به بیماری سرخجه وجود ندارد. واکسن سرخجه می تواند به جلوگیری از ابتلای زنان باردار به این ویروس کمک کند؛ اما پس از وارد شدن ویروس به جریان خون، برای واکسینه شدن خیلی دیر شده است.

چگونه خودمان را از ابتلا به سرخجه در امان نگه داریم؟

بهترین راه محافظت در برابر ابتلا به سرخجه، انجام واکسیناسیون (دریافت واکسن MMR) است. در صورتی که قصد بارداری دارید، با پزشک خود در مورد انجام آزمایش غربالگری سرخجه صحبت کنید تا اگر نیاز به دریافت واکسن داشته باشید، این کار را انجام دهید. پس از واکسینه شدن، حداقل تا یک ماه از باردار شدن خودداری کنید و اگر فکر می کنید در کمتر از یک ماه پس از واکسیناسیون سرخجه باردار شده اید، با پزشک خود صحبت کنید.

واکسیناسیون سرخجه در دو مرحله و در سنین 12 ماهگی و 18 ماهگی انجام می شود. دریافت این واکسن ها رایگان است. در صورتی که در دوران کودکی خود این واکسن ها را دریافت نکرده باشید، می توانید در بزرگسالی هم دریافت کنید؛ اما ممکن است مجبور باشید برای آن هزینه پرداخت کنید.

دقت داشته باشید از آنجایی که واکسن MMR یک واکسن ویروس زنده ضعیف شده است، زنان باردار نباید این واکسن را دریافت کنند.