بیماری زونا در دوران بارداری
زونا یک عفونت ویروسی است که در اثر ویروس واریسلا زوستر (ویروس آبله مرغان) ایجاد می شود. بیشترین میزان شیوع این بیماری در بزرگسالان است، اما امکان آن در بارداری نیز وجود دارد. ویروس زونا یا shingles می تواند به دلیل سیستم ایمنی ضعیف، سن، استرس، بارداری یا بیماری قبلی بروز کند.
قدرت سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری کاهش پیدا می کند، به همین دلیل مادران باردار بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های ویروسی هستند و احتمال بروز ویروس واریسلا زوستر به شکل زونا در این دوران وجود دارد.
در این مطلب با علت بروز بیماری زونا، علائم و روش های درمانی آن آشنا می شوید.
علائم بیماری زونا
زونا بیماری است که با بثورات پوستی دردناک و قرمز همراه است که معمولا در قسمت کوچکی از یک سمت بدن (اغلب بر روی صورت، کمر یا لگن) ظاهر می شود. بثورات ممکن است به تاول های آبدار تبدیل شوند و با احساس خارش، سوزش یا درد همراه باشند. چند روز قبل از پیدایش بثورات ممکن است بیمار گرفتار احساس خستگی، سوزش، خارش یا حساسیت به لمس شود.
بیماری زونا افزون بر بثورات دردناک، علائم دیگری نیز از جمله موارد زیر دارد:
– دردهای عصبی
– حساسیت به نور
– خستگی
– سردرد
– لرز، ناراحتی و معده درد
– تب
اگر چه مدیریت این علائم ناخوشایند در دوران بارداری دشوار است، ولی عفونت زونا خطری برای جنین ندارد.
در صورتی که واکسن نزده باشید و هیچ ایمنی در برابر ویروس نداشته باشید، تماس با فرد مبتلا به آبله مرغان در بارداری به طور بالقوه برای جنین خطرناک است، اما این خطرات در مورد بیماری زونا صدق نمی کند (که تنها زمانی اتفاق می افتد که شما قبلا به آبله مرغان مبتلا شده اید).
زونا در بارداری
علل بیماری زونا
زونا عفونت ناشی از فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان است، به این ویروس واریسلا زوستر (VZV) گفته می شود. پس از بیماری آبله مرغان، ممکن است ویروس VZV در سیستم عصبی به حالت خفته باقی بماند (به این معنی که فرد دیگر علائم آبله مرغان ندارد) و هرگز ویروس به طور کامل از بدن بیرون نرود. بعدها این ویروس تحت شرایط خاص مانند کاهش سیستم ایمنی می تواند دوباره فعال شود و به صورت زونا خودش را نشان دهد.
اگر تا به حال آبله مرغان نگرفته باشید، در معرض زونا قرار نمی گیرید. بیماری زونا به خودی خود مسری نیست، ولی ویروس واریسلا زوستر که باعث ایجاد این بیماری می شود می تواند به فرد دیگری که به آبله مرغان مبتلا نشده است، سرایت نموده و او را به این بیماری مبتلا کند. بنابراین اگر مصونیتی نسبت به آبله مرغان نداشته باشید و در معرض بیماری زونا قرار بگیرید، بیماری زونا از فرد مبتلا به شما سرایت نمی کند، ولی ممکن است آبله مرغان بگیرید. (از آن جا که هر دو بیماری توسط یک ویروس مشابه ایجاد می شوند)
هر چه سن بالاتر می رود، احتمال ابتلا به زونا نیز بیشتر می شود، زیرا سیستم ایمنی افراد مسن ضعیف تر است. با توجه به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، از هر 3 نفر 1 نفر در زندگی خود به زونا مبتلا می شود.
تشخیص بیماری زونا
در بیشتر موارد با معاینه بدنی بثورات پوستی و تاول ها بیماری زونا قابل تشخیص است. در صورت سابقه ابتلای فرد به آبله مرغان و داشتن بثورات پوستی دردناک در یک طرف بدن یا صورت، همراه با دیگر علائم شایع، احتمالا تشخیص پزشک بیماری زونا است.
در بیشتر موارد بیماری زونا در عرض 2 تا 4 هفته برطرف می شود. چند روز پس از شروع علائم اولیه، بثورات گسترش می یابند (همراه با نشانه هایی مانند تب و خستگی). معمولا حدود 7 تا 10 روز طول می کشد تا تاول های بثورات خشک شوند و از بین بروند، اما ناپدید شدن و پاک شدن کامل زخم ها از روی پوست زمان بیشتری می برد.
مهم است که از خراشیدن و یا کندن تاول ها و زخم ها اجتناب کرد و همچنین برای جلوگیری از عفونت پوست را تمیز و خشک نگه داشت.
پس از برطرف شدن عفونت، هنوز ممکن است احساس درد عصبی را در قسمتی که بثورات را داشته اید تجربه کنید. اگر پوست حساسی دارید، ممکن است اثر زخم در برخی از قسمت های بثورات برای مدت ها باقی بماند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر در دوران بارداری متوجه علائم بیماری آبله مرغان یا زونا شدید، باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. احتمال دارد هیچ عارضه ای در دوران بارداری ایجاد نشود، شاید متوجه شوید که علائم تان نسبت به افراد دیگر ناراحت کننده تر است.
مهم است توجه داشته باشید که بثورات روی صورت، به ویژه در نزدیکی چشمان باید بلافاصله توسط یک دکتر دیده شود. تاول های نزدیک چشم یا گوش در صورت عدم درمان می تواند باعث آسیب دائمی به بینایی و شنوایی و مشکلات جدی شود.
مراجعه به پزشک در ابتدای عفونت نیز می تواند مدت زمان بیماری را کوتاه کند. شما همچنین باید بدانید که چگونه به صورت ایمن علائم خود را درمان کنید. همه درمان ها و داروهای بدون نسخه (OTC) برای استفاده در دوران بارداری ایمن نیستند.
درمان بیماری زونا در دوران بارداری
از آن جا که بیماری زونا یک ویروس است، نمی توان آن را با آنتی بیوتیک یا سایر داروها درمان کرد. اما اغلب می توان برای کاهش علائم و طول درمان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.
3 داروی ضد ویروسی که معمولا برای درمان زونا استفاده می شود، عبارت است از:
1. اسکیلوویر (acyclovir)
2. والاسیکلوویر (valacyclovir)
3. فامسیکلوویر (فامویر، famciclovir)
در بیشتر موارد، این داروهای ضد ویروسی در دوران بارداری ایمن هستند، به ویژه اگر خطرات احتمالی برای مادر یا جنین ناشی از عفونت ویروسی وجود داشته باشد.
اگرچه بیماری زونا به خودی خود برای جنین خطرناک نیست، ولی بعضی از علائم، به ویژه موارد شدید یا طولانی مدت می تواند مضر باشد. برای نمونه، تب یا کم آبی بدن، می تواند منجر به ایجاد عوارض بارداری شود.
برای تسکین درد در دوران بارداری می توان با تجویز پزشک از مسکن هایی مانند استامینوفن استفاده کرد، البته پزشک همچنین ممکن است مسکن های دیگر مانند چسب ضد درد یا پماد ضد درد موضعی را نیز تجویز کند.
روش های معمول برای مدیریت دردهای عصبی مانند داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی، ممکن است در دوران بارداری توصیه نشود.
سایر درمان های خانگی برای خارش ناشی از زونا، مانند آنتی هیستامین ها، بلغور جو دوسر کلوئیدی و کمپرس سرد، معمولا برای استفاده در دوران بارداری ایمن هستند. ولی بهتر است هر گونه سوال یا نگرانی را با پزشک در میان گذاشت.
زونا در بارداری
مقابله با زونا در دوران بارداری
برای مقابله با زونا راه های زیادی وجود ندارد، اگر قبلا آبله مرغان گرفته باشید، در صورت فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر (VZV) در بدن، شما ممکن است به زونا مبتلا شوید. با این حال، واکسن زونا (موجود درایالت متحده) می تواند خطر ابتلا به زونا را حدود 50 درصد کاهش دهد.
بسیاری از افراد مسن بزرگسال و دارای نقص ایمنی ترجیح می دهند واکسینه شوند تا به جلوگیری از عفونت کمک کنند.
واکسن زونا در دوران بارداری توصیه نمی شود، این واکسن باید حداقل 3 ماه قبل از اقدام به بارداری تزریق شود. در صورتی که فکر می کنید ممکن است در دوران بارداری مستعد ابتلا به عفونت باشید، می توانید قبل از بارداری واکسن زونا را دریافت کنید.
در غیر این صورت، اگر در برابر این ویروس ایمن نیستید، مي توانيد با مشورت پزشک شرایط بارداری خود را مدیریت کنید و سيستم ايمني تان را در بهترین حالت ممکن حفظ کنید. در دوران بارداری کنترل استرس و اضطراب نیز بسیار اهمیت دارد.
در نهایت، ایمن سازی با واکسن لزوما از شما در برابر بیماری زونا محافظت نمی کند، ولی طبق یک پژوهش در سال 2019 بچه هایی که واکسن آبله مرغان دریافت کرده اند، 78 درصد کمتر به زونا مبتلا می شوند.
در صورتی که در دوران کودکی واکسن آبله مرغان دریافت کرده اید، احتمال ابتلای شما به زونا در دوران بارداری کم است.