سونوگرافی لگن چیست؟
سونوگرافی لگن آزمایشی است که در آن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام های داخل لگن استفاده می شود. پزشک ممکن است این آزمایش را برای تشخیص بیماری یا بررسی سلامت جنین در داخل رحم تجویز کند.
سونوگرافی لگن در زنان برای معاینه اندام های زیر استفاده می شود:
– دهانه رحم
– لوله های فالوپ
– تخمدان ها
– رحم
– واژن
– مثانه
سونوگرافی لگن در مردان برای معاینه اندام های زیر استفاده می شود:
– مثانه
– غده پروستات
– وزیکول های منی (غدد وزیکول سمینال مسئول تولید عمده پروتئین های مایع منی است)
نام های دیگر سونوگرافی لگن عبارت است از:
– سونوگرافی زنان و زایمان
– اسکن لگن
– سونوگرافی لگن
– سونوگرافی ترانس ابدومینال
– سونوگرافی ترانس رکتال
– سونوگرافی آندوواژینال
سونوگرافی لگن
علت انجام سونوگرافی لگن
پزشکان سونوگرافی لگن را به دلایل زیر تجویز می کنند:
– بررسی مشکلات ساختاری در رحم یا تخمدان ها
– بررسی سرطان در تخمدان ها، رحم یا مثانه
– بررسی دستگاه داخل رحمی (IUD)
– بررسی تومورهای غیرسرطانی، فیبروم، یا کیست
– بررسی علت خون ریزی یا درد غیرطبیعی
– ارزیابی یا درمان مشکلات ناباروری
– بررسی روند رشد جنین در دوران بارداری
– بررسی بیماری التهاب لگن (PID عفونت اندام های تولید مثلی مانند رحم، تخمدان ها یا لوله های فالوپ است)
– تشخیص بارداری خارج رحمی (تخمک بارور شده که در خارج از رحم لانه گزینی می کند)
– شناسایی نمونه بافت در رحم در طی نمونه برداری از آندومتر
سونوگرافی لگن در مردان به دلایل زیر تجویز می شود:
– بررسی مشکلات مثانه، غده پروستات و وزیکول های منی
– تشخیص سرطان یا سنگ مثانه
آمادگی های لازم برای سونوگرافی لگن
اگر سونوگرافی ترانس ابدومینال دارید، باید مثانه تان پر باشد. حداقل 1 ساعت قبل از سونوگرافی حدود یک لیتر آب یا چهار لیوان مایعات بنوشید. مثانه پر باعث می شود تا تصاویر اندام ها با وضوح بیشتری نشان داده شوند. بعد از اتمام سونوگرافی می توانید به دسشویی بروید.
سونوگرافی ترانس واژینال با مثانه خالی انجام می شود، قبل از سونوگرافی می توانید به دستشویی بروید.
برای انجام سونوگرافی لباس های راحت و آزاد بپوشید. ممکن است لازم باشد لباس های خود را در آورید و روپوش مخصوص بپوشید.
روش انجام سونوگرافی لگن
سونوگرافی لگن با استفاده از دستگاهی به نام مبدل که امواج صوتی را انتقال می دهد انجام می شود. امواج صوتی از اندام ها و بافت های بدن دریافت و به مبدل ارسال می شوند. رایانه امواج صوتی را به تصویری از اعضای بدن تبدیل می کند، این تصاویر در مانیتور نشان داده می شوند.
پزشک می تواند سونوگرافی لگن را با یکی از این سه روش انجام دهد:
سونوگرافی ترانس ابدومینال
فرد به پشت روی میز دراز می کشد. پزشک سونوگرافی مبدل را به ژل آغشته می کند. این ژل به حرکت روان تر مبدل کمک می کند و از عبور هوا در بین مبدل و پوست بدن جلوگیری می کند. سپس پزشک به آرامی مبدل را روی پوست شکم حرکت می دهد.
سونوگرافی واژینال
این سونوگرافی از طریق واژن انجام می شود. فرد به پشت روی میز دراز می کشد و شاید لازم باشد پاهایش را بر روی رکاب قرار دهد. مبدل به ژل آغشته و با لاتکس پوشانده می شود، سپس به داخل واژن فرستاده می شود (مانند تامپون).
سونوگرافی ترانس رکتال
این سونوگرافی در مردان از طریق مقعد انجام می شود. فرد باید به پهلو دراز بکشد و پشت به پزشک قرار بگیرد. پزشک دستگاه مبدل دارای روکش را به داخل مقعد می فرستد.
سونوگرافی داپلر نوع دیگری از سونوگرافی است که در آن سرعت و جهت خون در حال عبور از رگ ها و شریان های شکمی اندازه گیری می شود. پزشک می تواند از این آزمایش به منظور بررسی باریک شدن یا انسداد رگ های خونی استفاده کند. با انجام این سونوگرافی می توان هر نوع صدای مشخصی را شنید.
خطرات سونوگرافی لگن
سونوگرافی لگن عوارضی ندارد، برخلاف روش های تصویربرداری که بدن تحت تابش اشعه ایکس قرار می گیرد، با انجام این سونوگرافی در معرض تشعشعات قرار نمی گیرید.
سونوگرافی ترانس ابدومینال خطری ندارد، در سونوگرافی ترانس واژینال یا ترانس رکتال ممکن است هنگام قرار دادن مبدل کمی احساس درد کنید.
بعد از سونوگرافی
رادیولوژیست تصاویر سونوگرافی را تحلیل کرده و گزارشی برای پزشک ارسال می کند. این گزارش هر گونه مشکل در اندام های لگن، رگ های خونی یا جنین را نشان می دهد. پزشک نتایج سونوگرافی را برای بیمار توضیح می دهد.
پزشک همچنین ممکن است آزمایش های دیگری را به منظور معاینه بیشتر اندام های لگن تجویز کند، از جمله موارد زیر:
هیستروسکوپی
در این روش دستگاهی باریک و سبک از طریق واژن به داخل رحم قرار داده می شود تا بتوان مشکلات رحم را بررسی کرد.
لاپاراسکوپی
در این روش لوله ای باریک و سبک از طریق دیواره شکم وارد اندام های لگن می شود تا بتوان اندام های شکمی را مشاهده کرد.
مترجم: محدثه محمدی