آزمایش خون برای تعیین عامل Rh خون و بررسی آنتی بادی – بخش اول

Rh خون چیست و چرا باید وضعیت Rh را بدانیم؟

در اوایل بارداری، برای تعیین نوع گروه خونی و تعیین وضعیت Rh، باید خون شما مورد آزمایش قرار گیرد. Rh، پروتئینی است که بیشتر مردم بر روی سطح گلبول های قرمز خون خود دارند.

در صورتی که عامل Rh در خون شما وجود داشته باشد، وضعیت Rh شما مثبت خواهد بود. (طبق آمار Rh خون در 85 درصد از نژاد سفید پوست، 90 تا 95 درصد از نژاد آفریقایی آمریکایی و 98 تا 99 درصد از نژاد آسیایی آمریکایی، مثبت است). در صورتی که این عامل در خون شما وجود نداشته باشد، وضعیت Rh شما منفی است و باید اقدام های احتیاطی مشخصی را در دوران بارداری خود انجام دهید.

Rh خون چیست

از آنجایی که احتمال مثبت بودن Rh جنین زیاد است، در زنان بارداری که Rh خون آن ها منفی است، احتمال ناسازگاری خون آن ها با خون جنین هم زیاد است. البته تا زمان به دنیا آمدن نوزاد، نمی توان وضعیت Rh او را تعیین کرد ولی برای ایمنی بیشتر، باید فرض شود که Rh خون جنین مثبت است.

در بارداری اول، ناسازگاری Rh مادر و جنین، آسیبی به جنین نمی رساند. اما اگر مقداری از خون جنین به بدن شما وارد شود (که در طول بارداری و در زمان زایمان، بارها این امکان به وجود می آید)، سیستم ایمنی بدن شما شروع به تولید آنتی بادی هایی برعلیه خون وارد شده با Rh مثبت، می کند. اگر این اتفاق بیافتد، بدن شما نسبت به Rh حساس شده و اگر در بارداری بعدی، Rh خون جنین مثبت باشد، این آنتی بادی ها ممکن است به خون جنین حمله کنند.

خوشبختانه، در هنگامی که احتمال وارد شدن خون جنین به خون شما وجود داشته باشد، با تزریق دارویی که ایمونوگلوبولین Rh (روگام) نام دارد، می توان از حساس شدن به Rh اجتناب کرد.

اگر Rh خون شما منفی باشد و در بارداری اول خود، آمپول روگام را دریافت نکرده باشید، با آزمایش خون می توان تشخیص داد که آیا در حال حاضر در بدن شما آنتی بادی حمله کننده به Rh مثبت وجود دارد یا خیر. (در صورتی که سابقه ی سقط جنین یا بارداری خارج رحمی داشته باشید، احتمال وجود این آنتی بادی ها در بدن شما وجود دارد.)

در صورتی که آنتی بادی ها در بدن شما تولید شده باشند، برای تزریق آمپول روگام خیلی دیر شده است و اگر Rh خون جنین مثبت باشد، احتمال دارد با مشکلاتی مواجه شود. اما اگر آنتی بادی در بدن شما وجود نداشته باشد، تزریق آمپول روگام از تولید این آنتی بادی ها جلوگیری خواهد کرد.

احتمال ناسازگاری Rh مادر و جنین چقدر است؟

اگر Rh خون همسر شما، مانند بیشتر مردم مثبت باشد، با احتمال 70 درصد Rh خون نوزاد شما هم مثبت خواهد بود. بنابراین، در صورتی که Rh خون شما منفی باشد، به احتمال زیاد، شما و جنین از نظر وضعیت Rh، ناسازگار خواهید بود. در واقع، پزشک برای رعایت جوانب احتیاط، فرض خواهد کرد که شما و جنین این ناسازگاری را دارید. تزریق آمپول ایمونوگلوبولین Rh هیچ ضرری ندارد، حتی اگر بعدها معلوم شود که نیاز به تزریق این آمپول وجود نداشته است.

Rh خون چیست

البته، اگر خون همسر شما مورد آزمایش قرار گرفته و معلوم شود که Rh خون او منفی است، خون فرزند شما هم دارای Rh منفی بوده و نیازی به تزریق آمپول روگام وجود ندارد. اما اگر Rh خون همسر شما مثبت باشد (یا اگر از مثبت و منفی بودن Rh همسرتان اطلاع نداشته باشید)، تا زمان تولد نوزاد نمی توان از وضعیت Rh او باخبر شد، مگر این که آمنیوسنتز انجام دهید. آمنیوسنتز ، آزمایشی است که در آن با استفاده از مایع آمنیوتیک اطراف جنین در رحم، سلول های جنینی مورد بررسی قرار می گیرد.

از طرفی دیگر، اگر وضعیت Rh شما مثبت بوده و Rh همسر شما منفی باشد، احتمال دارد Rh فرزند شما منفی باشد. در این حالت، با وجود تفاوت در Rh، جای نگرانی وجود ندارد، چرا که احتمال وارد شدن خون شما به خون جنین و تولید آنتی بادی ها در بدن او، تقریبا غیر ممکن است.

آزمایش خون برای تعیین عامل Rh خون و بررسی آنتی بادی – بخش دوم

آزمایش خون برای تعیین عامل Rh خون و بررسی آنتی بادی – بخش سوم

مترجم: منیره غفرانی