رفلکس مورو (Moro Reflex)
چرا نوزاد در طول خواب یا در زمان بیداری حرکات لرزشی انجام می دهد؟
نوزادان سالم با واکنش‌های حرکتی اساسی به دنیا می آیند که با عنوان رفلکس‌های نوزادی شناخته می شوند. این رفلکس ها به حفظ بقا و رشد نوزاد در محیط جدید کمک می‌کند.
برخی از رفلکس های نوزادان ممکن است جزئی باشند، در حالی که برخی دیگر مانند رفلکس مورو (رفلکس استارتل)، شدید هستند. اما همه این واکنش ها برای نوزادان حیاتی هستند و هدف خاصی دارند. به همین دلیل پزشک کودکان در اولین ملاقات (1 یا 2 روز) پس از تولد، رفلکس ها را در نوزاد ارزیابی می‌کند.
در ادامه در مورد رفلکس مورو (معروف به رفلکس استارتل)، علائم و دلیل بروز آن توضیحاتی ارائه شده است.
رفلکس مورو چیست؟
رفلکس مورو یا استارتل پاسخ غریزی و غیر ارادی نوزاد به صدا یا حرکتی غیرمنتظره است، مانند صدای بلند یا احساس سقوط. این رفلکس اغلب در طول خواب و گاهی در بیداری رخ می دهد.
رفلکس مورو باعث می شود نوزاد ناگهان کمر خود را قوس دهد، دست‌ها و پاهایش را جمع کند و بازوها و مشت‌های گره کرده‌اش را به تنه نزدیک کند. انگار که او خودش را در آغوش گرفته است، گاهی هم گریه می کند. البته این واکنش با گذشت چند ثانیه خود به خود ناپدید می شود.
اگرچه ممکن است در ابتدا رفلکس مورو آزار دهنده باشد، ولی کم کم به آن عادت می کنید. این واکنش به هیچ وجه به نوزاد آسیب نمی زند و نشانه سالم بودن او است. وجود رفلکس معیار رشد نوزاد، اولین تلاش او برای محافظت از خود و بازیابی حس تعادل است.
نگران نباشید رفلکس مورو برای نوزاد مضر نیست و معمولا در عرض چند ماه ناپدید می شود. با این حال یکی از مشکلات این رفلکس بیدار کردن نوزادان از خواب و برهم زدن آرامش آن ها است. گاهی نوزاد به سختی آرام می شود و حتی خیلی گریه می کند. اما آن ها اغلب بلافاصله دوباره به خواب می روند، گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است.
رفلکس مورو
رفلکس مورو چقدر طول می کشد؟
رفلکس مورو از بدو تولد نوزاد شروع می شود و پزشکان آن را در همان ساعات اولیه ارزیابی می کنند. این رفلکس معمولا چند ماه طول می کشد. اگرچه واکنش هر نوزادی متفاوت است، ولی رفلکس مورو در ماه اول به اوج خود می رسد، در حدود 2 تا 4 ماهگی شروع به محو شدن می کند و تا 6 ماهگی از بین می رود.
گاهی نوزاد حتی زودتر از 6 هفته، به زندگی بیرونی خود عادت می کند و در محیط اطرافش احساس امنیت بیشتری می کند.
نگران رفلکس های مورو نباشید، زیرا آن ها نشانه رشد عصبی سالم نوزاد هستند. فقط سعی کنید هنگامی که نوزاد را جابجا می کنید، با ملایمت این کار را انجام دهید و از بدن او حمایت بیشتری کنید.
محرک های رفلکس مورو
پس از تولد تقریبا همه چیز برای نوزادان ناآشنا است، بنابراین آن ها سریع از حرکات و صداهای جدید شگفت زده می شوند و حتی می ترسند. در ادامه عواملی وجود دارد که می تواند باعث تحریک رفلکس مورو شود:
– احساس سقوط، مانند زمانی که نوزاد را بدون حمایت کافی در گهواره می گذارید.
– حرکات غیرمنتظره، برای نمونه نوزاد را از صندلی ماشین بیرون می آورید یا موقعیت سر او را تغییر می دهید.
– صداهای بلند و ناگهانی نزدیک نوزاد، مثل پارس کردن سگ، آژیر آمبولانس در خیابان یا برخورد چیزی به زمین
– حرکت دست‌ها یا پاها، زمانی که نوزاد خودش را تکان می‌دهد.
– نورهای بسیار روشن، به ویژه زمانی که اتاق تاریک یا کم نوری ناگهان روشن می شود.
– بدون هیچ دلیل آشکار، هرچند اگر در خواب رخ دهد، ممکن است نوزاد خواب سقوط و پرت شدن دیده باشد.
پزشکان رفلکس مورو را در نوزادان ارزیابی می کنند، زیرا این واکنش نشانه عملکرد سالم سیستم عصبی آن ها است.
پزشک کودکان در حالی که نوزاد به پشت است، به آرامی بازوی او را می کشد تا شانه هایش کمی از روی میز معاینه بالا بیاید، سپس آن را رها می کند. یا به آرامی سر نوزاد را با دست بلند کرده و ناگهان رها می کند (پزشک سر نوزاد را سریع نگه می دارد و مانع از برخورد آن با میز می شود).
این تست ها باعث ایجاد احساس سقوط در نوزاد می شوند. در صورتی که رفلکس مورو در نوزاد طبیعی باشد، احتمالا او تکان می خورد یا وحشت زده و مبهوت می شود (حتی ممکن است گریه کند).
روش های مهار کردن رفلکس مورو
نمی توان به طور کامل از شر رفلکس استارتل خلاص شد، زیرا روند مهار آن در ماه های اول زندگی ناشناخته است. به هر حال این واکنش و بقیه رفلکس های اولیه ای که نوزادان با آن متولد می شوند، طبیعی و غریزی هستند. رفلکس مورو پس از چند ماه به خودی خود محو می شود، زیرا نوزاد بیشتر به زندگی جدید خود عادت می کند و سیستم عصبی او بالغ می شود.
با این حال، راه‌هایی وجود دارد که می‌توان به وحشت زدگی و جهش نوزاد بیدار کمک کرد، از جمله موارد زیر:
نوزاد را در آغوش بگیرید
هنگامی که نوزاد ناگهان تکان می‌خورد، مبهوت و وحشت زده می شود. بنابراین با ملایمت فرزند خود را بلند کنید و پایین بیاورید و گردن او را با دست خود نگه دارید. از بین بردن رفلکس مورو همیشه ممکن نیست، اما با در آغوش گرفتن نوزاد و کمی تلاش می توان در این کار موفق شد.
نوزاد را قنداق کنید
قنداق کردن هنر پیچاندن پتو به دور نوزاد است، تا او شبیه یک بوریتو (نوعی غذای مکزیکی که در نان پیچیده می شود) کوچک به نظر برسد. قنداق محکم اما نه خیلی سفت باعث می‌شود که دست‌ها و پاهای نوزاد آزاد نباشد و او راحت‌تر بخوابد.
آموزش قنداق زدن را می توانید از طریق بیمارستان یا اینترنت دریافت کنید، خرید یک پتوی قنداق کار شما را آسان‌تر می کند. همه نوزادان محبوس شدن را دوست ندارند، ولی برخی راحت تر با این موضوع کنار می آیند. در صورتی که نوزاد زیر پتو تکان می‌خورد یا تمایل به غلتیدن دارد (معمولا در حدود 3 تا 4 ماهگی)، قنداق کردن را متوقف کنید، زیرا می‌تواند برای نوزاد خطراتی ایجاد کند.
سر و صدا را کم کنید
اگر می توانید، آرام و آهسته در اطراف نوزاد قدم بزنید، به ویژه زمانی که او در حال چرت زدن است. اگرچه نمی‌توانید همه صداها را خفه کنید، ولی می توانید تا زمانی که صدای خانه و محیط اطراف برای نوزاد آشنا می شود، برای به حداقل رساندن صداها از یک دستگاه نویز سفید (یا نصب یک برنامه خواب در موبایل) یا پنکه استفاده کنید.
زمان تماس با پزشک
ارزیابی رفلکس مورو در طی معاینات نوزاد انجام می شود. پزشک کودکان می تواند رفلکس مورو یا غیر طبیعی بودن آن را تشخیص دهد. به خاطر داشته باشید که این واکنش در نوزادان نارس ضعیف تر به نظر می رسد، بنابراین تشخیص آن دشوارتر است.
اما اگر متوجه مشکل یا هر تغییری در نوزاد شدید، حتما در اسرع وقت با پزشک کودکان تماس بگیرید. علائمی که باید مراقب آن باشید شامل موارد زیر است:
– نوزاد علائمی از رفلکس نشان نمی دهد، این مسئله می تواند نشانه نوعی آسیب مغزی یا نخاعی باشد.
– نوزاد فقط می تواند یک طرف بدنش را حرکت دهد که این امر ممکن است به معنی شکستگی شانه یا آسیب اساسی عصبی باشد.
اگر رفلکس مورو از بین نرود چه اتفاقی می افتد؟ به یاد داشته باشید، نوزادان سرعت رشد متفاوتی دارند. وجود رفلکس مورو بیش از 6 ماه، می تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. با پزشک کودکان تماس بگیرید، او می تواند با انجام آزمایش متوجه مشکل شود.
در ضمن سعی کنید هر بار که نوزاد می جهد، واکنش نشان ندهید. این رفلکس ها نشانه خوبی هستند، حتی اگر با گریه همراه باشند. آرام کردن نوزاد باعث می شود که او احساس امنیت بیشتری کند و علائم رفلکس خیلی زود ناپدید شود.