سودوسیز یا بارداری کاذب
تقریبا همه ما لحظاتی را داشته‌ایم که تصور می‌کردیم باردار هستیم، در حالی که واقعا باردار نبودیم. شما شاید با تاخیر در عادت ماهانه و تجربه برخی از علائم اولیه بارداری مانند حالت تهوع یا درد سینه دچار این احساس شوید.
با این حال، معمولا این باور یا امید به سادگی با پریود شدن یا آزمایش منفی بارداری رد می شود. این مسئله در سال های باروری شایع است، بیشتر زنان چندین بار احساس می کنند باردار هستند، حتی علائم خفیف بارداری را نیز تجربه می کنند.
اما، در حالت دیگر زن علائم بارداری را به شکل بسیار واضح‌تر تجربه می‌کند که این احساس گاهی با علائم جسمی بارداری از جمله پریود نشدن، بزرگ شدن شکم و حتی حرکت جنین همراه است.
این عارضه به عنوان سودوسیز (پسودوسیز)، بارداری کاذب یا حاملگی فانتوم نیز شناخته می شود. سودوسیز بیماری نسبتا نادر اما جدی است که باعث می شود زن باور کند باردار است و حتی بسیاری از علائم بارداری را داشته باشد، اما در واقع او اصلا باردار نباشد.
بارداری کاذب چیست؟
بارداری کاذب با اختلال روانی که با توهم بارداری (مانند افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا روان پریش) مشخص می شود، متفاوت است. اگرچه ممکن است در بارداری کاذب مکانیسم‌های روانشناختی وجود داشته باشد و باعث بروز برخی از علائم شود، اما این عارضه در درجه اول با علائم جسمی بارداری مشخص می‌شود.
براساس انجمن تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM 5)، بارداری کاذب یک باور غلط از باردار شدن است که با علائم بارداری همراه است، این نشانه ها ممکن است شامل بزرگ شدن شکم، کاهش جریان قاعدگی، آمنوره، احساس ذهنی حرکات جنین، حالت تهوع، حساسیت و ترشحات پستان و درد زایمان در تاریخ مورد انتظار برای زایمان باشد.
به عبارت دیگر، فردی که از بارداری کاذب رنج می برد، نه تنها به اشتباه معتقد است که باردار است، بلکه در واقع علائم جسمی بارداری را نیز از خود بروز می دهد.
بارداری کاذب چقدر شایع است؟
بارداری کاذب بسیار نادر است، اگرچه این حالت از زمان‌های قدیم شناخته شده و بقراط در سال 300 قبل از میلاد آن را توصیف کرده است. ولی این عارضه امروزه در جمعیت عمومی دیده نمی‌شود.
در ادامه به بررسی حقایقی در مورد شیوع بارداری کاذب پرداخته شده است:
– در جمعیت عمومی، بارداری کاذب در حدود 16 مورد از هر 22000 تولد رخ می دهد.
– در آفریقا بارداری کاذب شیوع بیشتری دارد، به طوری که از هر 160 زنی که ناباروری را تجربه می کنند، 1 مورد علائم آن را نشان می دهد.
– بیشتر موارد بارداری کاذب در زنان در سنین باروری، بین 20 تا 44 سال رخ می دهد.
– مشخص شده که بارداری کاذب در زنان در هر سنی (بسیار جوان و پیر) رخ می‌دهد.
– به ندرت بارداری کاذب در مردان رخ می‌دهد، که به این حالت بارداری دلسوزانه یا سندرم کوواد می گویند.
– 80 درصد افراد درگیر بارداری کاذب متاهل هستند.
– بارداری کاذب ممکن است بیش از یک بار در زندگی اتفاق بیفتد.
چه عواملی باعث بارداری کاذب می شود؟
متخصصان پاسخ مطمئنی برای این که چرا برخی از زنان بارداری کاذب را تجربه می کنند، پیدا نکرده اند. این حالت اغلب به عنوان یک اختلال روان تنی در نظر گرفته می شود که در آن اعتقاد یا امید به بارداری باعث می شود بدن علائم بارداری را ایجاد کند. البته در برخی موارد، شرایط پزشکی می تواند باعث بروز علائم بارداری شود.
در ادامه برخی از دلایلی که باعث بروز علائم بارداری کاذب می شود، آورده شده است:
– میل شدید به بارداری پس از سقط جنین، یا از دست دادن بارداری که می تواند باعث عدم تعادل هورمونی و بروز علائم بارداری شود.
– اتساع شکم از سایر عوامل فیزیکی مانند نفخ، افزایش وزن یا تومورها همراه با توهمات روان شناختی بارداری که می تواند باعث شود زن باور کند که باردار است.
– سایر عوامل جسمی و هورمونی مانند تومورهای هیپوفیز یا کیست تخمدان یا رحم همراه با تمایل به باردار شدن که می تواند باعث شود زن دچار بارداری کاذب شود.
عواملی که ممکن است زنان را بیشتر در معرض ابتلا به بارداری کاذب قرار دهد، عبارت است از:
– سابقه افسردگی یا بیماری روانی
– سابقه از دست دادن بارداری
– سابقه ناباروری
– وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین
– سابقه تروما (آسیب)، سوء استفاده جنسی یا همسر آزاری
علائم بارداری کاذب
بارداری کاذب با علائم کلاسیک بارداری از جمله موارد زیر همراه است:
– از دست دادن دوره قاعدگی
– حالت تهوع
– تهوع صبحگاهی و استفراغ
– کاهش اشتها
– حساس شدن سینه
– تغییراتی در نوک پستان و آرئول
– اتساع شکم
– افزایش وزن و احساس لگد زدن جنین
– درد زایمان و احساس انقباض
این علائم می توانند برای چند هفته یا در تمام مدت یک بارداری معمولی (9 ماه) ادامه یابند.
آزمایش و تشخیص بارداری کاذب
در نهایت، تنها راه برای تشخیص بارداری کاذب، انجام آزمایش بارداری یا سونوگرافی است. آزمایش بارداری میزان هورمون HCG (گنادوتروپین جفتی انسانی) را در خون یا ادرار فرد بررسی می‌کند. قطعی ترین روش برای بررسی بارداری، سونوگرافی است که وجود یا عدم وجود جنین در حال رشد را بررسی می کند.
در صورتی که نتیجه آزمایش بارداری منفی باشد، ولی فرد معتقد باشد که باردار است و علائم بارداری را نیز تجربه کند، احتمالا بارداری کاذب تشخیص داده می‌شود. اگر عدم بارداری تایید شود اما علائم جسمی باقی بماند، شاید لازم باشد آزمایشات دیگری برای رد سایر موارد پزشکی مانند عدم تعادل هورمونی یا رشد تومور انجام شود.
در بیشتر کشورهای توسعه یافته، بارداری کاذب عارضه ای نادر است، زیرا زمانی که زن به بارداری خود مشکوک می شود، به متخصص زنان مراجعه می‌کند و با انجام آزمایش متوجه واقعیت می شود.
با این حال، در مناطقی که مراقبت های پزشکی دشوار است یا زنان در طول بارداری خود ارزیابی نمی شوند، بارداری کاذب شایع تر است.
با این حال صرف نظر از وضعیت اقتصادی-اجتماعی یا دسترسی به مراقبت‌های زنان، بارداری کاذب می تواند در میان زنانی که اختلالات روانشناختی را تجربه می‌کنند شایع باشد.
درمان بارداری کاذب
برای برخی از افرادی که بارداری کاذب را تجربه می کنند، نتایج آزمایش یا سونوگرافی که عدم بارداری آن ها را مشخص می کند، کافی است. در این شرایط بسیاری از علائم بارداری کاهش می یابد، به ویژه اگر علائم ناشی از سایر مسائل پزشکی نباشد.
اما بسیاری از افراد مبتلا به بارداری کاذب، حتی با اثبات باردار نبودن متقاعد نمی شوند. در این صورت ممکن است نیاز باشد فرد تحت نظر روانپزشک یا روانشناس قرار بگیرد. در برخی موارد، دارو درمانی همراه با روان درمانی می تواند مفید باشد.
کمک به درمان بارداری کاذب
درک این نکته مهم است که بارداری کاذب موضوعی بسیار پیچیده است. فردی که دچار بارداری کاذب می شود معمولا باور قوی به باردار بودن خود دارد و بحث کردن با چنین فردی دشوار است.
وقتی ثابت شود که بارداری واقعی نیست، شخص دچار احساس غم و اندوه شدید می شود. گاهی متقاعد کردن کسی که دچار بارداری کاذب شده عملا غیرممکن است.
اگر یکی از عزیزان تان دچار بارداری کاذب شده و شما مراقب او هستید، باید صبور باشید. اغلب بارداری کاذب ناشی از ضربه سقط جنین یا تجربه ناباروری است.
بارداری کاذب قابل درمان است و می تواند برطرف شود، اما ممکن است برای فردی که آن را تجربه می کند و همچنین عزیزانش دردناک باشد. بنابراین مهربان باشید و همچنین عزیزتان را تشویق به دریافت کمک از روان پزشک کنید.
خلاصه مطلب
زنی که باور می‌کند باردار است و علائم بارداری را دارد، هنگامی که متوجه عدم بارداری خود شود، خیلی ناراحت می شود و ممکن است احساس گیجی و افسردگی کند. تمام این واکنش ها نسبت به این تجربه طبیعی هستند. شخص واقعا باور داشته که بارداری را تجربه کرده و حتی شاید با جنین خود درد دل کرده باشد. بنابراین او به طور شدید فقدان را حس می کند و افسرده می شود.
در صورت تشخیص بارداری کاذب یا حاملگی فانتوم، شما نباید از این واقعیت که باردار نیستید ناراحت شوید، بترسید یا احساس خجالت کنید.
هیچ دلیلی برای خجالت وجود ندارد. بروز حاملگی کاذب علت های مختلفی دارد. حتما این دلایل را با پزشک خود بررسی کنید و آزمایش های پزشکی لازم را انجام دهید. اگر پزشک درمان خاصی را برای شما توصیه می کند، مهم است که آن را پیگیری کرده و با مشاور روانپزشک قرار ملاقات بگذارید. سلامت روان در وضعیت بارداری کاذب بسیار اهمیت دارد و شخص به توجه ویژه، روحیه و مراقبت دلسوزانه نیاز دارد.
بیشتر از همه، به یاد داشته باشید که این حالت برای خیلی از زنان پیش می آید و شما تنها نیستید. با مراقبت مناسب می توان این احساسات را پشت سر گذاشت.