کم شدن مایع آمنیوتیک

کاهش مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس / oligohydramnios)

پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک چه تاثیری روی بچه‌ام دارد؟

اگر میزان مایع آمنیوتیک‌ در سه ماهه اول و اوایل سه ماهه دوم بارداری کم باشد، احتمال سقط جنین افزایش پیدا می‌کند. در شرایط حادتر، میزان کم مایع آمنیوتیک ممکن است منجر به مرده‌زایی بعد از هفته 24 بارداری شود.

با این حال، اغلب موارد کاهش مایع آمنیوتیک در سه ماهه سوم و معمولا به علت پاره شدن کیسه آب روی می‌دهند. اگر کیسه آب‌تان پاره شود، پزشک متخصص یا ماما، سطح مایع آمنیوتیک‌تان و روند رشد فرزندتان را با دقت تحت نظر می‌گیرند. اگر پزشک لازم بداند برای آب‌رسانی به بدن‌تان ممکن است مایعات اضافی از طریق رگ به شما تزریق شود.

کمبود مایع آمنیوتیک ممکن است اختلالاتی در زایمان ایجاد کند. برای مثال ممکن است که جنین در وضعیت بریچ (breech) قرار داشته باشد، یعنی نشسته، سرش به سمت بالا و پاهایش به سمت پایین باشد و فضای کافی برای چرخیدن نداشته باشد تا بتواند در وضعیتی قرار گیرد که سرش به سمت پایین باشد.

اگر کیسه آب‌تان زودتر از موعد پاره شود ممکن است مجبور به زایمان زودرس شوید. در چنین مواردی، پزشک خطرات احتمالی زایمان زودرس را نسبت به عفونت احتمالی جنین ناشی از باقی ماندن در رحم می‌سنجد. امکان دارد که برای جلوگیری از عفونت جنین، برای‌تان آنتی‌بیوتیک تجویز شود.

زمانی‌که در انتظار زایمان هستید این احتمال وجود دارد که جنین تحت فشار قرار گرفته و برای اولین بار مدفوع کند. این مادۀ سیاه‌رنگ که مامیزه یا مکونیوم (meconium) نام دارد وارد مایع آمنیوتیک می‌شود. اگر جنین این ماده را استنشاق کند ممکن است پس از تولد مشکلات تنفسی داشته باشد.

فرزندتان با دقت تحت مراقبت و نظارت قرار می‌گیرد تا از خوب بودن حالش اطمینان کامل حاصل شود. اگر بچه تحت فشار زیادی باشد ممکن است لازم شود که با سزارین، بچه را به دنیا بیاورید.

چه چیزهایی باعث کاهش سطح مایع آمنیوتیک می‌شود؟

دلایل این همیشه کاملا مشخص نیست و ممکن است پزشک نفهمد که دقیقا چرا چنین اتفاقی برای‌تان افتاده است. با این حال، شایع‌ترین علت کاهش مایع آمنیوتیک، پاره شدن کیسه آب است.

از دیگر علل کمبود مایع آمنیوتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به درازا کشیدن بارداری بیش از 42 هفته

• مشکل‌دار بودن جفت (نارسایی جفت)

• انواع مشخصی از داروهایی که مصرف می‌کنید

• بروز بیماری‌های مادرزادی در سیستم ادراری بچه

• اگر رشد یکی از دوقلوهای همسان‌تان به‌اندازه‌ای نیست که باید باشد

پاره گی کیسه آب

کیسه آب ممکن است کامل و ناگهانی پاره شود یا اینکه به دلیل پارگی در کیسه آمنیوتیکی، مایع به آرامی فقط چکه کند. گاهی تشخیص دادن تفاوت میان کیسه آب پاره شده یا نشتی‌های اتفاقی دشوار است.

اگر از پاره شدن کیسۀ آب‌تان مطمئن نیستید، سریعا با پزشک متخصص یا مامای خود تماس بگیرید. اگر کیسه آب زودتر از موعد و قبل از شروع دردها و انقباضات روی دهد و همان موقع برای زایمان برده نشوید، در معرض عفونت قرار می‌گیرید.

اگر علائم عفونت در شما دیده شود، برای‌تان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. اگر کیسه آب‌تان قبل از هفته 36 بارداری پاره شود، از آنتی‌بیوتیک برای طولانی‌تر کردن بارداری و جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌هایی که در این مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرند برای خودتان و فرزندتان بی‌خطر هستند. همچنین با توجه به اینکه دقیقا در کدام هفتۀ بارداری به‌سر می‌برید، ممکن است پزشک برای‌تان استروئید تجویز کند.

هدف پزشک این است که تا جای ممکن، جنین را در رحم نگه دارد. گرچه اگر مشکلی پیش بیاید به شما توصیه می‌کند که زایمان القایی انجام دهید در غیر اینصورت شما تحت نظر قرار می‌گیرید تا زایمان‌تان به‌ طور طبیعی آغاز و انجام گیرد. گاهی پیش می‌آید که پارگی کیسه آمنیوتیک خود به خود هم می‌آید و مایع آمنیتوتیک دیگر نشت و چکه نمی‌کند. پزشک متخصص، شما و سلامتی فرزندتان را به دقت زیر نظر می‌گیرد تا بتواند بهترین تاریخ را برای زایمان‌تان تعیین کند.

مشکل در جفت

ممکن است شما بیماری یا شرایط خاصی داشته باشید که جفت را از رساندن خون و مواد مغذی لازم و کافی به جنین باز دارد. بیماری‌ها و شرایط مذکور، لوپوس (نوعی بیماری خودایمنی/ lupus)، فشار خون بالا، مسمومیت حاملگی (پره اکلامپسی/ preeclampsia) و دیابت را شامل می‌گردد. همچنین این مشکل در صورتی‌که بارداری بیشتر از 42 هفته به درازا بکشد نیز ممکن است بروز کند.

اگر جفت به خوبی عمل نکند، بر رشد و سلامت جنین تاثیر می‌گذارد. سلامتی خودتان و رشد فرزندتان به‌ دقت تحت نظر پزشک قرار می‌گیرد و در سونوگرافی‌های منظمی که انجام می‌دهید سطح میزان مایع آمنیوتیک‌تان چک می‌شود.

مصرف دارو

مصرف برخی داروها ممکن است سبب کاهش میزان مایع آمنیوتیک شود. داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا (داروهای بازدارندۀ آنزیم مبدل آنژیوتانسین ACE inhibitors / یا داروهای مسدودکنندۀ گیرندۀ آنژیوتانسین/ angiotensin II receptor antagonists) و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی نظیر ایبوبروفن (ibuprofen) از این دسته موارد به‌شمار می‌روند.

بروز بیماری در نوزاد

ممکن است جنین به اندازۀ کافی اوره تولید یا دفع نکند. این مسئله به پزشک هشدار می‌دهد که جنین ممکن است مشکلی در کلیه‌ها یا سیستم اداراری‌اش داشته باشد که به نوبۀ خود می‌تواند نشانۀ بروز احتمالی ناهنجاری‌های کروموزومی باشد. چنین موردی احتمالا در سونوگرافی انومالی که بین هفتۀ 18 و هفتۀ 20 بارداری به‌علاوۀ شش روز انجام می‌گیرد، مشخص می‌شود.

شنیدن این مسئله که سلامتی فرزندتان ممکن است مشکل داشته باشد، قطعا امری نگران‌کننده است. در چنین مواردی، برای اطمینان از اینکه مراقبت‌های پزشکی لازم در خصوص جنین انجام شود، پزشک شما را به واحد پریناتولوژی (واحد متخصص طب مادر و جنین) ارجاع می‌دهد زیرا ممکن است چنین خدماتی در بیمارستان‌های معمولی و کوچک‌تر ارائه نشوند.

مشکل در دوقلوهای همسان

اگر دوقلوهای همسان، جفتی مشترک داشته باشند گاهی سطح مایع آمنتیوتیک‌شان از تعادل خارج می‌گردد. چنین موردی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از قل‌ها خون بیشتری از جفت دریافت کند. در نتیجه، قلی که خون بیشتر دریافت میکند، مایع زیادی و قل دیگر مایع ناکافی دارد (سندروم انتقال خون قل به قل/ twin-to-twin transfusion syndrome).

اگر هیچ‌یک از شرایط بالا را نداشته باشید، گفتن اینکه چرا سطح مایع آمنیوتیک‌تان پایین است احتمالا غیر ممکن خواهد بود. در حال حاضر می‌دانیم که کمبود مایع آمنیوتیک در طول تابستان شایع‌تر است، بنابراین ممکن است که آب بدنتان کم شده باشد. مقدار زیادی آب بنوشید تا این کمبود جبران شده و سطح مایع آمنیوتیک در بدن‌تان بالا بیاید.

اگر سطح مایع آمنیوتیکم پایین باشد باید چه‌کار کنم؟

کاهش مایع آمنیوتیک‌ می‌تواند تا حدی نگران کننده باشد. به‌ خاطر نگرانی طبیعی و غریزی که برای سلامت فرزندتان دارید، این امر ممکن است تا انتهای دورۀ بارداری مضطرب و پریشان‌تان کند. بهترین کاری که می‌توانید برای فرزندتان انجام دهید این است که روی سلامتی خود تمرکز کنید. موارد زیر را امتحان کنید:

• قبل تولد بچه، در تمام قرار ملاقات‌هایی که با پزشک متخصص خود دارید حتما حضور پیدا کنید.

• بدن‌تان را به خوبی آب‌رسانی کنید.

• تا جایی که می‌توانید استراحت کنید.

مترجم: ملوک دانشمند